Όταν ξεκίνησε το τελευταίο σίριαλ για την …ιδιοκτησία του ναού του Επικούριου Απόλλωνα, είχαμε αναφέρει το διάλογο του Νίκου Καζαντζάκη με τη γυναίκα του φύλακα την Μαριγίτσα, που του απάντησε ότι αυτή και ο ναός είναι αλάργα από την πολιτική. Αυτή τη διαχρονική απάντηση θα επαναλάβουμε και τώρα μετά τις νέες εξελίξεις για τη διοικητική υπαγωγή του μνημείου. Αυτές οι πολιτικές αποφάσεις έχουν προσωρινό χαρακτήρα μπροστά στη μακροχρόνια και ιστορική παρουσία του ναού και αφορούν κυρίως τις αρμοδιότητες των υπηρεσιών του κράτους. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι το 1937, που επισκέφθηκε τις Βάσσες ο Καζαντζάκης, η επαρχία Ολυμπίας ανήκε στο νομό Μεσσηνίας.
Είναι επομένως ζήτημα δευτερευούσης σημασίας, αφού το κύριο είναι η ανάδειξη και η προστασία του ναού. Όπως σημειώναμε και τότε σε αυτά πρέπει να δοθεί προτεραιότητα. Δηλαδή να επισπευσθούν οι εργασίες αποκατάστασης του ναού, να διαμορφωθεί καλύτερα ο περιβάλλον χώρος, να λειτουργήσει χώρος υποδοχής με αναψυκτήριο και τουαλέτες, να κατασκευαστεί καλή οδική σύνδεση με τους νέους οδικούς άξονες της Πελοποννήσου, να προγραμματιστεί η κατασκευή τοπικού αρχαιολογικού μουσείου και αναδειχθεί το μνημείο, με την έκδοση βιβλίων και ξενόγλωσσων ενημερωτικών εντύπων, με τη δημιουργία και προώθηση σύγχρονου οπτικοακουστικού υλικού σε πανελλαδικό και παγκόσμιο επίπεδο.
Επίσης να καθιερωθεί εκπαιδευτική εκδρομή ώστε όλοι οι μαθητές της Πελοποννήσου να επισκεφθούν το ναό.
Τέλος να προγραμματιστεί μια μακροπρόθεσμη και καλά οργανωμένη προσπάθεια για την επιστροφή της ζωφόρου του ναού, από το Βρετανικό Μουσείο. Αυτές είναι οι ουσιαστικές κινήσεις που θα βοηθήσουν την αναβάθμιση της ευρύτερης ορεινής περιοχής που έχει σχεδόν εγκαταλειφθεί και θα αναδείξουν το ναό του Επικούριου Απόλλωνα, που είναι το πρώτο Ελληνικό μνημείο που ενεγράφη στον κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Μόλις καθίσει η σκόνη και από αυτή τη μάχη από τον παράδοξο «τοπικό πόλεμο» θα επανέλθουμε…
Επικούριε,
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτό το «αλάργα» με καλύπτει πλήρως, απέναντι στις μικροπολιτικές θέσεις και κινήσεις, που αφορούν το ναό του Επικούριου Απόλλωνα. Δυστυχώς δεν είναι μόνο οι τοπικοί παράγοντες που εμπλέκονται σε αυτό τον… πόλεμο και έχουν τους ευνόητους λόγους για να το πράττουν. Ενεπλάκησαν και άτομα που εμφανίζονται υπεράνω τοπικών μικροτήτων και συμφερόντων. Ενδεικτική είναι η περίπτωση του καθηγητή Δημήτρη Ψυχογιού, που γράφει στο «Βήμα της Κυριακής» μια εξαιρετική (με εξαιρέσεις) σελίδα με το ψευδώνυμο Διόδωρος ο Κυψελιώτης. Ο εκ Λεχαινών ορμώμενος διεθνιστής, που κατά τα άλλα αντιτίθεται σε τοπικιστικές και εθνικιστικές λογικές, και θα έπρεπε να προβάλλει την οικουμενικότητα του μνημείου, υποστηρίζει στο κείμενό του (20\9\09) τα εξής:
«Το 2007 που καιγόταν η Ηλεία είχε απειληθεί ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα που βρίσκεται στην Ανδρίτσαινα• σήμερα ξέρουμε γιατί: ήταν θέλημα Θεού για να μπορέσει παραμονή εκλογών ο υπουργός Πολιτισμού Αντώνης Σαμαράς να μεταφέρει τον ναό από την Ηλεία στη Μεσσηνία, την εκλογική του περιφέρεια.
Ο Σαμαράς ήταν υπέρ της αλλαγής συνόρων στη Βαλκανική, όταν προ αμνημονεύτων χρόνων ήταν υπουργός Εξωτερικών του Κώστα Μητσοτάκη- λέγεται ότι συμφωνούσαν με τον μακαρίτη Μιλόσεβιτς να σβήσει η Μακεντόνιγια από τον χάρτη, να τη μοιραστούν Ελλάδα- Σερβία. Μίκρυνε πολύ ο «Αντωνάκης», οι φιλοδοξίες του περιορίστηκαν στο να αλλάξει τα σύνορα Ηλείας- Μεσσηνίας.
Κακώς λένε, λοιπόν, ότι είναι υποψήφιος για τη διαδοχή του Κώστα Καραμανλή: να καταφέρει να βγει βουλευτής με τα λίγα ψηφουλάκια που θα του δώσουν οι κολόνες του ναού προσπαθεί- τα δέντρα γύρω κάηκαν, δεν μπορούν πια να ψηφίσουν».
Μέσα έπεσε ο αναλυτής! Επίσης προκαλεί εντύπωση η ποιότητα των επιχειρημάτων του και το ορθογραφικό λάθος με τη γραφή Επικούρειος. Αυτό δεν είναι απλό ορθογραφικό λάθος , αλλά προδίδει άγνοια για την ιστορία και ονομασία του ναού.
Μικρή λεπτομέρεια(;) είναι το γεγονός ότι ο Αντώνης Σαμαράς στην επαρχία Ολυμπίας αναδείχτηκε νικητής στη μάχη για τη διαδοχή στην ηγεσία της ΝΔ, παρά το γεγονός ότι είχε απέναντί τους 3 βουλευτές του κόμματός του στην Ηλεία, που προεκλογικά είχαν κάνει πρώτο θέμα για το νομό την υπόθεση του Επικούριου. Βέβαια μαζί του ήταν η … ξενιτεμένη, από τη Φιγάλεια, Φωτεινή Πιπιλή, που για τον Επικούριο έχει «ιδιοκτησιακή» αντίληψη. Ο έχων βιωματική σχέση με τον Επικούριο Βύρων Πολύδωρας βρίσκεται απέναντι στον πρόεδρο της ΝΔ, Αν και το περασμένο καλοκαίρι, όπως γράφεις, συνυπήρξαν στο χώρο των Βασσών ως θεατές της παράστασης «Ευριπίδου Σπαράγματα». Βέβαια ο Βύρων ομολογεί τη σύγχυσή του με τη συνοδευτική σημείωση στην υπογραφή του: (Βύρων Γ. Πολύδωρας.Γεννηθείς Μεσσήνιος, όταν η Ολυμπία υπήγετο στην Μεσσηνία, ανατραφείς ως Ηλείος, και από Αρκάδες προγόνους πολεμιστές και καπεταναίους του Θ. Κολοκοτρώνη.Ανήκων στην Ιερά Μητρόπολη Τριφυλίας και Ολυμπίας, όπου υπάγεται η γενέτειρά μου Γάρδιτσα (Περιβόλια Φιγαλίας).
Αντίστοιχα και οι 3 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ στη Μεσσηνία , αντέδρασαν αμέσως στην τοποθέτηση του υπουργού Γερουλάνου, συμπορευόμενοι εμμέσως με τον συμπατριώτη τους, πρόεδρο της ΝΔ. Λίγο, έως πολύ, μπερδεμένα τα πράγματα, αλλά αυτά έχει η μικροπολιτική.
Κλείνοντας τονίζω ότι ο ναός είναι Αρκαδικός. Αυτό δεν το αμφισβητεί κανένας, ούτε βέβαια θέλω να ανοίξω νέο… ιδιοκτησιακό μέτωπο. Απλά αυτό είναι ιστορικό δεδομένο που αντέχει στο χρόνο, ενώ οι άλλες διεκδικήσεις, με όρους ιστορικούς, είναι …εφήμερες.
Κώστας Αρκάς
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟυδόλως με ενδιαφέρει σε ποιο νομό ανήκει ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟχι μόνο γιατί δεν κατάγομαι από την Πελοπόννησο, αλλά κυρίως γιατί πιστεύω ότι αυτό το ζήτημα είναι ήσσονος σημασίας.
Ως πολιτιστικός συντάκτης έχω επισκεφτεί κατ’ επανάληψη τις Βάσσες και έχω ενθουσιαστεί από το μνημείο και το τοπίο. Ευτυχώς εκεί ψηλά δεν ακούγονται οι κραυγές διάφορων τοπικών παραγόντων που εκφράζουν ιδιοκτησιακή αντίληψη για το ναό, λες και είναι... τουριστικό κατάστημα. Είμαι σίγουρος ότι κάποιοι από αυτούς δεν έχουν επισκεφθεί τον αρχαιολογικό χώρο και οι περισσότεροι δεν έχουν διαβάσει τις στοιχειώδεις πληροφορίες για τον Επικούριο. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι πολλοί τον γράφουν ως «Επικούρειο», χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχουν… προτίμηση στον φιλόσοφο Επίκουρο.
Το μέλλον του ναού δεν εξαρτάται σε καμία περίπτωση από την τελική απόφαση για τη… γεωγραφική θέση του ναού. Βέβαια από όλη αυτή τη φασαρία υπάρχει όφελος για τον Επικούριο. Συζητήθηκε σε όλη την Ελλάδα και έγινε πιο γνωστός με (πιθανό) αποτέλεσμα να αυξηθούν οι επισκέπτες. Επίσης με την ανάμειξη των εξαδέλφων Αντώνη Σαμαρά και Παύλου Γερουλάνου, βεβαίως δεν είναι οικογενειακή τους υπόθεση, είναι δεδομένο ότι αναγκαστικά ο ναός θα αποτελέσει μέρος των σοβαρών θεμάτων του υπουργείου Πολιτισμού.
Αφού ανέφερα το υπουργείο Πολιτισμού, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα του η παρουσία των Μεσσηνίων στην περιοχή είναι δεδομένη, αλλά κυρίαρχη είναι η αυτή των Αρκάδων. Οι τότε Ηλείοι ήταν απόντες. Αυτά μόνον για την Ιστορία.
Τέλος, πριν καιρό είχα διαβάσει ένα δημοσίευμα για την ίδρυση Συμπολιτείας Λυκαίου Όρους από τους 7 δήμους που βρίσκονται γύρω από την οροσειρά του ιερού όρους των αρχαίων Αρκάδων. Οι 7 δήμοι αν και ανήκουν σε 3 διαφορετικούς νομούς, δηλαδή στο νομό Αρκαδίας οι δήμοι Γόρτυνος, Μεγαλόπολης και Φαλαισίας, στο νομό Ηλείας οι δήμοι Ανδρίτσαινας και Φιγαλείας και στο νομό Μεσσηνίας οι δήμοι Ανδανίας και Είρας, έχουν κοινά χαρακτηριστικά και κυρίως αποτελούν ιστορική, πολιτιστική και γεωγραφική ενότητα.
Παρά το γεγονός ότι ο «Καλλικράτης» του υπ. Εσωτερικών δεν προβλέπει συνενώσεις δήμων από διαφορετικούς νομούς, αυτή θα ήταν μια ιδανική λύση για τη δημιουργία ενός νέου δήμου με κυρίαρχο στοιχείο τη μεγάλη του πολιτιστική κληρονομιά.
Οι κάτοικοι και όσοι κατάγονται από αυτή την ευρύτερη περιοχή, έχουν δεθεί με τον Επικούριο και τα άλλα μνημεία και είναι επόμενο να είναι πιο κοντά τους από ό, τι οι κάτοικοι του Πύργου, της Αμαλιάδας, της Καλαμάτας και των Γαργαλιάνων.
Αλκιβιάδης Αθηναίος
Παράλληλη με τη δική μας θέση είναι και αυτή της Ομοσπονδίας Συλλόγων Ορεινής Μεσσηνίας “Ο Επικούριος Απόλλων”, που δημοσιεύτηκε στις 29 Σεπτεμβρίου στην εφημερίδα «Τα Νέα». Το πλήρες κείμενο της ανακοίνωσης που υπογράφεται από τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας Κώστα Καράμπελα,είναι το εξής:
ΑπάντησηΔιαγραφή1. Ο ναός του Επικουρίου Απόλλωνος είναι μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς και θα πρέπει να ενώνει όλους τους Έλληνες.
2. Ο ναός είναι άγνωστος στους Έλληνες γιατί κανένα σχολικό βιβλίο δεν έχει έστω μία φωτογραφία του, παρ΄ ότι είναι ο δεύτερος καλοδιατηρημένος ναός της χώρας, έργο του Ικτίνου, με πολλά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.
3. Ελάχιστοι γνωρίζουν ότι η περίφημη ζωφόρος του, αποτελούμενη από 23 πλάκες με αμαζονομαχίες και κενταυρομαχίες, βρίσκεται στο Μουσείο του Λονδίνου.
4. Συνεπώς, το κύριο αίτημα όσον αφορά τον Επικούριο Απόλλωνα, πέρα από την αναστήλωσή του, είναι η επιστροφή της ζωφόρου του.
5. Αντί λοιπόν να διεκδικούμε την επιστροφή της ζωφόρου, που κλάπηκε το 1814, έγινε μεγάλο θέμα σε ποια Αρχαιολογική Υπηρεσία ανήκει ή σε ποιον νομό ανήκει ο ναός.
6. Προφανώς η γεωγραφική θέση του ναού δεν είναι θέμα πολιτικών αποφάσεων και κακώς έγινε πολιτικό θέμα μέσα στην προεκλογική περίοδο, κάτι που αδικεί τον ναό και διαιρεί τους κατοίκους μιας ορεινής περιοχής που αγωνίζονται για την ανάπτυξή της.
7. Σε όσους έχουν ασχοληθεί έστω και λίγο με τον ναό είναι γνωστό ότι ο ναός του Επικουρίου Απόλλωνος βρίσκεται στα χωράφια της Κοινότητας Σκληρού Δήμου Είρας Μεσσηνίας και μάλιστα 3 χιλιόμετρα από τα σύνορα με τον Νομό Ηλείας.
8. Ουσιαστικά η απόφαση της αρμόδιας διεύθυνσης του υπουργείου Πολιτισμού για τη χωροθέτηση του ναού διόρθωσε, καθυστερημένα ένα ολοφάνερο λάθος.
9. Πρέπει άμεσα να σταματήσουν οι αντιπαραθέσεις για τη γεωγραφική θέση του ναού του Επικουρίου Απόλλωνος. Ο ναός μαζί με τις άλλες αρχαιότητες και το ποτάμι της Νέδας πρέπει να ενώσουν τη Μεσσηνία και την Ηλεία και να αποτελέσουν ένα μεγάλο αρχαιολογικό και φυσιολατρικό πάρκο.
τελικά ΠΟΤΕ θα τελειώσει το έργο της αναστήλωσης του ναού αυτού?
ΑπάντησηΔιαγραφή