ΤΙΜΗ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΙΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ

Ο Αργύρης Πετρονώτης μελέτησε, λάτρεψε και εργάστηκε για το ναό του Επικούριου, ίσως περισσότερο από κάθε άλλο σύγχρονο επιστήμονα. Για πολλά χρόνια ήταν επικεφαλής της Ομάδας Εργασίας στα έργα τεκμηρίωσης, αποκατάστασης και αναστήλωσης του Ναού Επικουρίου Απόλλωνος. Ως γνήσιος και περήφανος Αρκάς αφιέρωσε χρόνο, κόπο και γνώσεις στο σπουδαιότερο μνημείο της αρχαίας Αρκαδίας. Αγάπησε τον τόπο του και την αρχιτεκτονική του, που έχει ως βασικό υλικό την πέτρα. Αυτό το υλικό το ύμνησε, το στήριξε και το πρόβαλε με το έργο του. Ως ελάχιστη απόδοση τιμής είχα προτείνει τη βράβευσή του στην εκδήλωση «Επικούριος Απόλλωνας υπό το σεληνόφως». Αποδέχτηκε ευγενικά, αλλά ζήτησε να γίνει άλλη χρονιά, γιατί είχε ανειλημμένες υποχρεώσεις. Δυστυχώς αυτό δεν έγινε καθώς ξεκίνησε η γνωστή περιπέτεια με τα γεωγραφικά όρια του ναού και απαράδεκτες διαμάχες. Ακολουθεί ένα κείμενο που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών από τον Βασίλη Νιτσιάκο Καθηγητή Κοινωνικής Λαογραφίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

«Με την πέτρα πορευτήκαμε, την πέτρα αξιώσαμε». Δεν υπάρχει πιο τιμητικός τίτλος από αυτόν του Μάστορα. Επιστήμονες μπορεί να είναι πολλοί. Μάστορες όμως λίγοι. Αυτόν τον τίτλο και μόνο αξίωνε για τον εαυτό του ο καθηγητής της Αρχιτεκτονικής Αργύρης Πετρονώτης, που έφυγε στα 99 του χρόνια για το μεγάλο ταξίδι.

«Με την πέτρα πορευτήκαμε, την πέτρα αξιώσαμε». Δεν υπάρχει πιο τιμητικός τίτλος από αυτόν του Μάστορα. Επιστήμονες μπορεί να είναι πολλοί. Μάστορες όμως λίγοι. Αυτόν τον τίτλο και μόνο αξίωνε για τον εαυτό του ο καθηγητής της Αρχιτεκτονικής Αργύρης Πετρονώτης, που έφυγε στα 99 του χρόνια για το μεγάλο ταξίδι.

Τον φαντάζομαι μετά τη μάχη σε πέτρινο αλώνι που μελέτησε, να σχεδιάζει πέτρινο γεφύρι, για να περάσει τον Αχέροντα, να χαιρετά τον βαρκάρη από ψηλά δίνοντας γενναιόδωρα αντί για περατίκι πεσκέσια λιθανάγλυφα, Λαγκαδιανά και Πυρσογιαννίτικα.

Μανδηλώματα, πρόκες μαλαματένιες, τζινέτια χρυσοπόρφυρα, δεφτέρια λερωμένα, όλα αμανάτια ενός βίου χαρισμένου στην ποίηση της κτίσης, στην άρνηση της κτήσης. Λάτρης της λεπτομέρειας που κάνει τη διαφορά, εραστής του ευτελούς τεκμηρίου που μαρτυρά θαύματα, κυνηγός των ταπεινών και περιφρονημένων υπολειμμάτων της ανθρώπινης αγωνίας, ωτακουστής των σιωπηλών υποκειμένων της ιστορίας, μύστης της τέχνης επιστήμης.

Στην τελευταία μας τηλεφωνική επικοινωνία μού θύμισε την υπόσχεσή μου να τον πάω στο Βιθκούκι της Κορυτσάς. Ηθελε πριν φύγει να ιδεί από κοντά τη θαυμαστή εκκλησία στον μαχαλά Γκρέκα. Τα αγκωνάρια, τις ξυλοδεσιές, τα λιθανάγλυφα στα υπέρθυρα, τους πέτρινους τάφους των ιερέων, τις επιγραφές... Η υπόσχεση έμεινε δυστυχώς ανεκπλήρωτη...

Ο Αργύρης Πετρονώτης γεννήθηκε το 1924 στην Τρίπολη. Αποφοίτησε από το Δημοτικό και το εξατάξιο Γυμνάσιο της γενέτειράς του. Ελαβε μέρος στην Εθνική Αντίσταση ως αντάρτης του ΕΛΑΣ και εξορίστηκε στο κολαστήριο της Μακρονήσου όπου και βασανίστηκε.

Σπούδασε και πήρε δίπλωμα Αρχιτέκτονα-Μηχανικού ΕΜΠ. Φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ και του απενεμήθη πτυχίο του Ιστορικού-Αρχαιολογικού Τμήματος. Μετεκπαιδεύτηκε στη Γερμανία και τελείωσε εκεί ως αριστούχος Διδάκτωρ Μηχανικός στο Πολυτεχνείο του Μονάχου.

Εργάστηκε ως επαγγελματίας Αρχιτέκτων και ως συνερευνητής σε ανασκαφές. Υπηρέτησε στο έργο προετοιμασίας αναστήλωσης του Ναού Επικουρίου Απόλλωνος στις Βάσσες Αρκαδίας. Δίδαξε Ιστορία Αρχιτεκτονικής στην Πολυτεχνική Σχολή Α.Π. Θεσσαλονίκης (παράλληλα Αρχιτεκτονική Μορφολογία στην εκεί Σχολή Καλών Τεχνών αμισθί) ως αναπληρωτής καθηγητής. Συνέγραψε βιβλία, άρθρα και μελέτες σχετικά με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Η συνεισφορά του σε αυτόν τον τομέα είναι ανυπέρβλητη. Τόσο τα Μαστοροχώρια της Κόνιτσας όσο και τα Λαγκάδια και η ευρύτερη περιοχή της Αρκαδίας τού οφείλουν πολλά.

Μακάρι το ήθος και το έργο του να βρουν μιμητές στη νεότερη γενιά αρχιτεκτόνων.

 

O Οσκαρ Ουάιλντ στον Επικούριο

Το 1877, πριν από 145 χρόνια, ο μεγάλος Ιρλανδός συγγραφέας Οσκαρ Ουάιλντ (1854-1900) είχε επισκεφθεί την Ελλάδα και κυρίως πολλές αρχαιολογικές περιοχές.

Το ταξίδι αυτό, που ήταν σημαντικό και πολυπόθητο για τον Οσκαρ Ουάιλντ, πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 1877, όταν ήταν 23 ετών και σπούδαζε στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, στο Λονδίνο. Στο ταξίδι του τον συνόδευε και ένας ελληνολάτρης φιλόλογος, ο Τζον Μαχάφι, που ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Δουβλίνου (πρωτεύουσα της Ιρλανδίας). Η μητέρα τού Οσκαρ Ουάιλντ είχε σπουδάσει Αρχαία Ελληνικά, γεγονός που μετέδωσε στον γιο της τον θαυμασμό για την κλασική Ελλάδα.

Το ταξίδι του νεαρού Οσκαρ για την Ελλάδα ξεκίνησε την 1η Απριλίου του 1877. Μέσω Πρίντεζι της Ιταλίας οι δύο φίλοι φθάνουν στη Ζάκυνθο και από εκεί περνούν στο Κατάκολο της Ηλείας. Πρώτη επίσκεψη, στην πολυθρύλητη Αρχαία Ολυμπία και στις 7 Απριλίου διασχίζουν έφιπποι τον φουσκωμένο Αλφειό και μεταβαίνουν στην Ανδρίτσαινα. Προχωρώντας κάτω από τις ανθισμένες αχλαδιές, σκαρφαλώνουν στις παρυφές του Λυκαίου Ορους και βρίσκονται τελικά στις Βάσσες, μπροστά στο αριστούργημα του Ικτίνου, στον περικαλλή Ναό του Επικουρίου Απόλλωνα.

Εντυπωσιασμένος από το συναρπαστικό αυτό ταξίδι, ο Οσκαρ Ουάιλντ συνέχισε με επισκέψεις στις Μυκήνες της Αργολίδας, όπου θαύμασε τους περίφημους θησαυρούς του Ερρίκου Σλήμαν, και περαιτέρω την Επίδαυρο. Το ταξίδι αυτό του Οσκαρ Ουάιλντ στην Ελλάδα ενίσχυσε την ελληνολατρία του και αποτέλεσε αφορμή για μεγαλύτερη φιλοσοφική εμβάθυνση στο λογοτεχνικό του έργο. 

*Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 10/4/2022 

Παγκόσμια προβολή για τον Επικούριο

Ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα, το πρώτο ελληνικό μνημείο που εντάχθηκε στον κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, παρουσιάζεται,εμμέσως, στο Πρόγραμμα «World Heritage Journeys» που αποτελεί πρωτοβουλία του Κέντρου Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και υλοποιείται σε συνεργασία με το National Geographic και με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στόχος του Προγράμματος είναι η ανάπτυξη θεματικών διευρωπαϊκών πολιτιστικών δικτύων και ταξιδιωτικών διαδρομών με επίκεντρο τα εγγεγραμμένα στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς ευρωπαϊκά μνημεία και χώρους, καθώς και η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής στην οποία βρίσκονται. Η πλατφόρμα σχεδιάστηκε και διαμορφώθηκε σε συνεργασία με το National Geographic και περιλαμβάνει 34 επιλεγμένους χώρους και μνημεία της παγκόσμιας κληρονομιάς σε 19 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από τη χώρα μας προβάλλονται οι αρχαιολογικοί χώροι της Ολυμπίας και της Επιδαύρου. Στην ενότητα εξερευνώ της αρχαίας Ολυμπίας υπάρχει και η παρουσίαση του ναού του Απόλλωνα στις Βάσσες. Περισσότερα στη διεύθυνση: https://visitworldheritage.com/en/eu/temple-of-apollo-epikourios-in-bassae/0c276c8a-4b97-4129-b7a1-117352d8251e

Χορός υπό το φως της πανσελήνου

Εκατοντάδες θεατές  Ελληνες και τουρίστες έζησαν μια ξεχωριστή νύχτα στον αρχαιολογικό χώρο των Βασσών το Σάββατο 28/7. Εκεί κάτω από το φως της πανσελήνου, ανάμεσα σε αρχαιολογικά ευρήματα σε υψόμετρο 1130 μέτρα και μακριά από κάθε στοιχείο σύγχρονης ζωής έγινε η συνάντηση πολλών ανθρώπων, όλων των ηλικιών, με την Τέχνη, τη Φύση και την Ιστορία. Η ολονύχτια διαδραστική παράσταση της Αποστολίας Παπαδαμάκη, με τον τίτλο ''Από το σκοτάδι στο φως'' έδωσε την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να ζήσουν σπάνιες στιγμές που απελευθερώνουν το σώμα και το νου. Οι περισσότεροι θεατές αναμείχτηκαν με τους καλλιτέχνες και με τη συνοδεία της εξαιρετικής μουσικής του Τρύφωνα Κουτσουρέλη κινήθηκαν σε ρυθμούς αναζήτησης που λειτούργησαν απελευθερωτικά για τους συμμετέχοντες.  Η εκδήλωση προβλήθηκε σε περίοπτη θέση με φωτογραφία στο πρωτοσέλιδο  της εφημερίδας Καθημερινή.

Αναζητώντας το φως του Απόλλωνα

«Όλος ο χώρος είναι ιερός, όπου κι αν πατήσεις νιώθεις την ενέργειά του» επισημαίνει η διεθνώς αναγνωρισμένη χορογράφος Αποστολία Παπαδαμάκη για τον Ναό του Επικούριου Απόλλωνα, ο οποίος θα φιλοξενήσει για πρώτη φορά στη μακραίωνη ιστορία του μια ολονύχτια παράσταση στην πανσέληνο του Ιουλίου (28-29/7), τη βιωματική περφόρμανς «From Darkness to Light».

Ο κύκλος παραστάσεων με τίτλο «The Sleep & Dream Performance series»,  που κέρδισε κοινό και κριτικούς όταν είχε παρουσιαστεί στο Μουσείο Βορρέ (2014), στην κεντρική σκηνή της Στέγης (2016) και στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά (2017), ταξιδεύει για πρώτη φορά υπαίθρια, στον Ναό του Επικούριου Απόλλωνα στη Φιγαλεία στα σύνορα μεταξύ Ηλείας, Αρκαδίας και Μεσσηνίας, σε υψόμετρο 1.130 μέτρων.«Αν αυτή η παράσταση πετύχει κάτι, αυτό θα είναι μία μεγάλη συγκίνηση και μία σύνδεση με τον τόπο, το μνημείο, την ανθρώπινη υπόσταση και το τι σημαίνει να κάνεις κάτι συλλογικό, να μοιράζεσαι κάτι με άλλους» σχολίασε η Αποστολία Παπαδαμάκη στην πρωτότυπη συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο Πολιτισμού, όπου οι δημοσιογράφοι κλήθηκαν να φορέσουν μάσκες ύπνου και ν’ ακούσουν τα όνειρα θεατών που διάβαζε η χορογράφος υπό τους ήχους της μουσικής που έγραψε ειδικά για την παράσταση ο βραβευμένος μουσικός και συνθέτης, Τρύφωνας Κουτσουρέλης.

Η Αποστολία Παπαδαμάκη επισκέπτεται τη χώρα των ονείρων αναζητώντας το φως του Απόλλωνα και προσκαλεί τους θεατές, επισκέπτες και διανυκτερεύοντες, να συνυπάρξουν δημιουργικά με την καλλιτεχνική ομάδα της παράστασης, να θαυμάσουν το φως της πανσελήνου και της ανατολής και να ζήσουν μια συναρπαστική διαδραστική εμπειρία στον περιβάλλοντα χώρο του εμβληματικού ναού, έργο του αρχιτέκτονα Ικτίνου.«Μ’ ενδιαφέρει να βρούμε έναν άλλο τρόπο να συσχετιζόμαστε με την τέχνη, είτε αυτός είναι ένας πίνακας ζωγραφικής, είτε είναι ένας ναός. Επειδή δυστυχώς οι οθόνες των κινητών και του υπολογιστή μάς κάνουν να προσπερνάμε τα πράγματα πάρα πολύ γρήγορα, οι υπόλοιπες αισθήσεις μας έχουν ατονήσει. Δεν μπορούμε την τέχνη να την βλέπουμε μόνο σαν θεατές και γρήγορα. Πρέπει να τη βιώνουμε για να μπορέσουμε ν’ αλλάξουμε τον εαυτό μας, την κοινωνία μας, να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι και όλοι μαζί να ζούμε μία καλύτερη ζωή» σημείωσε η Αποστολία Παπαδαμάκη.Σύμφωνα με την ίδια, η ολονύχτια παράσταση «From Darkness to Light» επιχειρεί να σηματοδοτήσει τη σχέση του ανθρώπου με το σκοτάδι και το φως, την παραστασιακή δράση με τον ύπνο, τα όνειρα και τη φαντασία μέσα από το χορό και τη μουσική. Η διακεκριμένη χορογράφος αντλεί επίσης την έμπνευση της από τις τελετουργικές «εγκοιμήσεις» των αρχαίων Ελλήνων και από τα χαρακτηριστικά του ναού: ισχύς, κάλλος και αρμονία.

Στη συνέντευξη Τύπου παραβρέθηκε και η υπουργός Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου, η οποία δήλωσε σχετικά με την παράσταση: «Είναι ενθαρρυντικό όταν βλέπεις καινούριες πρωτοβουλίες να ξεφεύγουν από την καθιερωμένη νόρμα και ν’ ανοίγουν νέα παράθυρα σε χώρους που δεν είναι αυτονόητοι. Αυτό για εμάς είναι προτεραιότητα. Μας ενδιαφέρει να δώσουμε έμφαση σε αρχαιολογικούς χώρους που δεν είναι πρώτης προτεραιότητας προορισμοί».

Για το καλλιτεχνικό αυτό γεγονός, ο στενός συνεργάτης της χορογράφου, Τρύφωνας Κουτσουρέλης δημιούργησε ένα πρωτότυπο μουσικό έργο 12 ωρών, ένα site specific sound installation, που θα συνοδεύει τις δράσεις της ολονύχτιας παράστασης τόσο για τους επισκέπτες όσο και για τους διανυκτερεύοντες θεατές.Οι χορευτές, οι μουσικοί και οι θεατές θα δημιουργήσουν ένα δίκτυο επικοινωνίας και έκφρασης μέσα από τον χορό, τη μουσική και το τραγούδι συνδεδεμένοι με αρχετυπικά θέματα που απασχολούν τον άνθρωπο από αρχής γενέσεως κόσμου. Η έννοια του Όλου, η αντίληψη του φυσικού σώματος σε σχέση με την ψυχή και τον νου, η σύνδεσή του με τα σημεία του ορίζοντα (Δύση, Ανατολή, Βορράς, Νότος) και με τα στοιχεία της φύσης (φωτιά, αέρας, νερό, γη), το σκοτάδι και το φως, καθώς και το ενωτικό στοιχείο όλων που είναι η αγάπη, συμπράττουν αρμονικά στην παράσταση- εμπειρία κάτω από τον έναστρο ουρανό στο Ναό του Επικούριου Απόλλωνα.

 

 

Μαγικό όνειρο καλοκαιρινής νύχτας

Οι ολονυχτίες έχουν μια σημαντική ιδιαιτερότητα. Οι θεατές δεν μοιράζονται μόνο τον ίδιο τόπο αλλά και τον κοινό τόπο του ύπνου τους και του υποσυνείδητου πλούτου τους, μ' έναν τρόπο πολύ άμεσο.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η Αποστολία Παπαδαμάκη επιχειρεί μια περφόρμανς σε αστικά ή αρχαία τοπόσημα· ούτε και η πρώτη φορά που θα τους δώσει άρωμα ονείρου. Μετά το Μουσείο Βορρέ, την Κεντρική Σκηνή της Στέγης (στο πλαίσιο του «Ύπνος project») το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (στο πλαίσιο του «Ανοίγματος στην Πόλη»), μετά την περφόρμανς στο ιερό της Δήλου, και την πρώτη υποβρύχια χορευτική παράσταση στο βυθό του αρχαίου ναού του Ποσειδώνα στο Σούνιο, η διακεκριμένη χορογράφος είναι πλέον βέβαιη πως «κάθε τόπος είναι μια οντότητα από μόνος του. Έχει τη δική του ιστορία, την ομορφιά, την ενέργεια, τον πόνο, τη δική του μνήμη. Κάθε φορά που σχεδιάζω μια τέτοια παράσταση σκέφτομαι πως θα ήταν αν αυτός ο τόπος μπορούσε να μιλήσει για όλες εκείνες τις γενιές ανθρώπων που έχουν περάσει από εκεί, που τον έχουν βιώσει, για όλα όσα έχουν υπάρξει πριν από εμάς. Γι' αυτό και κάθε εγχείρημα για να αφουγκραστούμε έναν τόπο συνιστά μια μοναδική εμπειρία».

Η ηλικία και η μνήμη του χώρου των Βασσών, τον διαφοροποιεί ακαριαία από κάθε άλλη παραστατική εμπειρία και είναι εκείνες που, όπως επισημαίνει η Αποστολία Παπαδαμάκη, «τοποθετούν τον άνθρωπο στο κέντρο του. Από τη στιγμή, που φτάνει κανείς στον περιβάλλοντα χώρο του ναού το σώμα του αναλαμβάνει να αντιληφθεί την αρχιτεκτονική του. Οι αρχαίοι Ελληνες ήταν ειδήμονες σ' αυτό· στο να προσκαλούν τον επισκέπτη να γίνει μέρος του όλου, να μην εισέρχεται εκεί ως κατακτητής όπως συνηθίζει ο σύγχρονος άνθρωπος φέροντας την ψευδαίσθηση ότι του ανήκουν τα πάντα».
Το γύρω τοπίο είναι ανέγγιχτο, σχεδόν μυστηριακό. Η αγνή τύχη έφερε στα ίχνη του την Παπαδαμάκη λίγους μήνες πριν συζητήσει με την Προϊσταμένη Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟ, Έλενα Κουντούρη το ενδεχόμενο να παρουσιάσει εκεί μια περφόρμανς – καθώς είχε μόλις ολοκληρωθεί με επιτυχία το εγχείρημα στο Σούνιο.

Τρία χρόνια μετά βρίσκεται στην τελική ευθεία για την πιο απαιτητική δουλειά της ομάδας της αφού ο χώρος είναι παρθένος και συνεπώς δεν διαθέτει καμιά τεχνολογική υποδομή. Παρόλα αυτά, η χορογράφος καλεί τους επισκέπτες (που θα διακριθούν σε δύο κατηγορίες στους δεκάδες που θα περιηγηθούν ελεύθερα στο χώρο για ένα τρίωρο μετά τη Δύση του ηλίου και στους 50 που θα συμμετέχουν στην ολονυχτία έχοντας προηγουμένως συμμετάσχει σ' ένα ειδικό σεμινάριο σκηνικής αντίληψης) να βρεθούν στα ορεινά της Αρκαδίας όσο πιο ελεύθεροι γίνεται· φέρνοντας μαζί τους μόνο τα όνειρα τους.

Ονειρα κατά παραγγελίαΗ ολονυχτία με τίτλο «From Darkness to Light» θα είναι ένα ακόμα πείραμα γύρω από το φάσμα των ανθρώπινων ονείρων. Καθένας από τους sleepover θεατές θα μοιραστεί το “σενάριο” από ένα όνειρο του που στη διάρκεια της καλοκαιρινής νύχτας και κάτω από το ηχοτοπίο του συνθέτη Τρύφωνα Κουτσουρέλη θα διαβαστεί από μέλη της ομάδας.

«Οι ολονυχτίες έχουν μια σημαντική ιδιαιτερότητα. Οι θεατές δεν μοιράζονται μόνο τον ίδιο τόπο αλλά και τον κοινό τόπο του ύπνου τους και του υποσυνείδητου πλούτου τους, μ' έναν τρόπο πολύ άμεσο. Δεν έχω καμιά αμφιβολία πως αυτή η εμπειρία θα ασκήσει έστω και μια μικρή επίδραση στην καθημερινότητα τους από την στιγμή που θα ξυπνήσουν» παρατηρεί η Αποστολία Παπαδαμάκη.

 
 Το «From Darkness to Light» είναι μια τελετή για τον καθένα που θέλει να ανακαλύψει ένα δρόμο από το σκοτάδι στο φως με τη μεταφορική ή την κυριολεκτική έννοια – μια πορεία που συμβολίζει αιώνες τώρα και η λατρεία του Απόλλωνα. Είναι ακόμα μια χειρονομία για τη συμμετοχή του καθενός από εμάς στο όνειρο για μια καλύτερη, συμμετοχική κοινωνία. «Σε μια εποχή που τα πνευματικά καταφύγια μας λείπουν αφόρητα κι αυτό μας κάνει φανερά δυστυχείς θα επιχειρήσουμε να δείξουμε έναν τρόπο στους ανθρώπους να υπάρξουν με όλες τις αισθήσεις τους, να ξυπνήσουμε μέσα τους την ανάγκη να εκφραστούν μέσα από έναν άλλο δρόμο, αυτόν της Τέχνης», δηλώνει η δημιουργός.

Απόσπασμα από δημοσίευση της Στέλλας Χαραμή στο Monopolis.gr

Επίκουρος και επικούριος

Ο Επίκουρος, που γεννήθηκε στη Σάμο το 341 π.Χ. και απεβίωσε στην Αθήνα το 270 π.Χ., υπήρξε, ως γνωστόν, επιφανής ηθικός και φυσικός φιλόσοφος της αρχαιότητας.Αναζητώντας την αταραξία της ψυχής και δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στην ευζωία, ο Επίκουρος ίδρυσε στην Αθήνα δική του φιλοσοφική σχολή, τον «Κήπο», και θεμελίωσε ένα από τα σημαντικότερα ρεύματα της αρχαίας σκέψης, τον επικουρισμό.Όσοι σχετίζονται με τον Επίκουρο και τη φιλοσοφία του, όσοι ανήκουν στη φιλοσοφική σχολή του και ακολουθούν τη διδασκαλία και τα δόγματά του, ονομάζονται Επικούρειοι. Εξάλλου, συχνές είναι οι αναφορές στην επικούρεια ηθική, την επικούρεια φυσική, την επικούρεια λογική, την επικούρεια αντίληψη, κοσμοθεωρία ή οπτική.Όπως καθίσταται σαφές από όσα προαναφέραμε, το επίθετο επικούρειος/επικούρεια/επικούρειο γράφεται με ει (-ειος) και όχι με ι (-ιος), όπως όλα σχεδόν τα ανθρωπωνυμικά επίθετα, δηλαδή τα επίθετα που παράγονται από ανθρωπωνύμια (ονόματα που δηλώνουν πρόσωπα): αχίλλειος πτέρνα, ηράκλεια δύναμη, πυθαγόρειο θεώρημα, δαμόκλειος σπάθη, αισχύλεια μεγαλοπρέπεια, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο κ.ο.κ. (από τον κανόνα αυτόν εξαιρούνται μόνον τα ανθρωπωνυμικά επίθετα απολλώνιος και ποσειδώνιος).Ένα πολύ συνηθισμένο σφάλμα σε ό,τι αφορά τη χρήση του επιθέτου επικούρειος/επικούρεια/επικούρειο είναι η σύνδεσή του με ένα από τα άριστα μνημεία στην ιστορία της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής, το ναό του Απόλλωνα στη θέση «Βάσσες» του όρους Κωτιλίου, στην ευρύτερη περιοχή της Ανδρίτσαινας Ηλείας και της Αμπελιώνας Μεσσηνίας.Όταν αναφερόμαστε στο συγκεκριμένο αρχιτεκτονικό κομψοτέχνημα, η ενδεδειγμένη γραφή είναι αυτή που φαίνεται και στον τίτλο του παρόντος άρθρου, δηλαδή Επικούριος Απόλλωνας και όχι Επικούρειος Απόλλωνας.Και τούτο, διότι ο επιβλητικός ναός δε συνδέεται με τον Επίκουρο ή τη φιλοσοφία του (κάτι τέτοιο θα δικαιολογούσε τη γραφή επικούρειος), αλλά με τη συνήθη επίκληση πολλών θεών που παρείχαν βοήθεια, συνδρομή ή προστασία (επικουρία), κατεξοχήν όμως του Απόλλωνα, ο οποίος λατρευόταν ως τέτοιος (δηλαδή, επικούριος) από τους κατοίκους της γειτονικής Φιγαλείας, σημαντικής αρκαδικής πόλης της αρχαιότητας, επειδή τους είχε απαλλάξει από επιδημία πανώλης κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου.

Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο in.gr από τον  Βαγγέλη Στεργιόπουλο και είναι μια σημαντική επικουρία στην επιτυχή προσπάθεια αυτού του blog να γράφεται σωστά το όνομα του ναού. Μέχρι πριν λίγα χρόνια είχε επικρατήσει η λανθασμένη γραφή και θεωρούμε ότι με αφορμή την εκδήλωση ''Επικούριος Απόλλωνας υπό το σεληνόφως''  και τη δημοσιότητα που έλαβε έγινε μια αξιόλογη κίνηση για αποκατάσταση τη ορθής γραφής.